หลาย ๆ ท่านคงอาจจะเห็นข่าวประจำวันเกี่ยวกับผู้บริหารของบริษัทข้ามชาติและบริษัทขนาดใหญ่หลาย ๆ รายเริ่มใช้มาตรการลดเงินเดือน ลดต้นทุนด้านต่าง ๆ และลดการจ้างงานผ่านตามาบ้างแล้ว และอย่างที่ผู้อ่านอาจจะทราบกันมาบ้างแล้วว่าธุรกิจ Startup และ SME ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกของเรานั้นมีอัตราการเติบโตที่ถือว่าค่อนข้างสูงมากใน 5 ปีที่ผ่านมา ทว่าภายใต้สภาวะเช่นนี้ธุรกิจเหล่านี้ควรจะทำอย่างไรในการประคับประคองให้ธุรกิจนั้นเดินหน้าต่อไปได้

ท่ามกลางการถดถอยทั่วโลกจากการระบาด COVID-19 ทำให้เกิดคำถามว่า Startup จะทำอย่างไรภายใต้สภาวะเศรษฐกิจถดถอย ทำให้ผู้ก่อตั้งบริษัท Startup จาก SEA Founders 21 ท่านได้มาพูดคุยผ่านแอปพลิเคชัน Zoom ว่าด้วยเรื่องสถานการณ์ในปัจจุบันและวิธีการแก้ไข้ปัญหาที่จะช่วยให้ Startup เหล่านี้ผ่านช่วงเวลาที่แสนลำบากนี้ไปได้ ซึ่งการพูดคุยในครั้งนี้นั้นนำโดย Anna Gong จาก Perx Technologies และ Suresh V Shankar จาก Crayon Data 

Source: SeedlyReads

การ ‘รักษา’ บริษัทให้คงอยู่เป็นสิ่งสำคัญที่สุดสำหรับ Startup 

เราอาจจะเห็นมาตรการที่รัฐบาลทั่วโลกนั้นเร่งออกมาเพื่อตอบรับต่อสถานการณ์ที่มีการเปลี่ยนแปลงในทุก ๆ วัน และในขณะนี้มันก็อาจจะดูเหมือนว่าเรากำลังอยู่ในช่วงขาลง ก่อนที่จะเข้าสู่การถดถอยทางเศรษฐกิจอย่างเต็มรูปแบบ

ข้อกังวล 3 อันดับแรกจาก Startup:

1. รายได้ที่ล่าช้า (เนื่องจากลูกค้าเลื่อนกำหนดการชำระเงินออกไป)
2. ความต้องการในการลดอัตราการเผาเงินทุนและการเพิ่มกระแสเงินสดอย่างเร่งด่วน
3. ไม่สามารถที่จะเดินทางและทำธุรกิจนอกประเทศ

โอกาส 3 อันดับแรกสำหรับ Startup:

1. โอกาสในการปรับต้นทุนให้เหมาะสมและกำจัดสิ่งที่ไม่จำเป็น
2. โอกาสในการปรับเปลี่ยนความสำคัญในการดำเนินธุรกิจ
3. โอกาสที่คู่แข่งจะปิดตัวลง

5 ประเด็นสำคัญ ข้อกังวลและแนวทางแก้ไข

5 ประเด็นสำคัญทางด้านล่างนี้เป็นแผนการหลักที่ได้มาจากการพูดคุยของผู้ก่อตั้งบริษัทหลาย ๆ ท่าน ซึ่งแผนการและข้อแนะนำเหล่านี้จะถูกนำไปดำเนินการใช้และปรับให้เหมาะสมกับแต่ละบริษัท

Source: SeedlyReads

ประเด็นที่ 1: รายได้ (Revenue)

ข้อกังวล:

• ระยะการขายที่ยาวขึ้น
• ระยะการต่อรองมากขึ้น (จากการขยายระยะการขาย) และการลดราคาที่มากขึ้น
• ข้อตกลงทางธุรกิจและการซื้อขายอาจล่าช้าลงและถูกยกเลิก
• บริษัทต้องการช่องทางในการหารายได้ที่มากขึ้น
• บริษัทไม่สามารถคาดการณ์ผลกระทบต่อรายได้ที่จะเกิดขึ้น
• บริษัทไม่สามารถเดินทางไปต่างประเทศเพื่อปิดการซื้อขาย

แนวทางแก้ไข:

• ลดขนาดของโปรเจคลงเพื่อลดระยะการขาย
• เพิ่มความสำเร็จของลูกค้า (Customer Success) เพื่อที่จะขายสินค้าแบบ cross-sell และ upsell ให้กับลูกค้าที่มีอยู่
• เข้าร่วมการทำธุรกิจเชิงกลยุทธ์กับคู่ค้า เพื่อเปิดช่องทางการหารายได้ใหม่ ๆ 
• เสนอส่วนลดสำหรับลูกค้าที่จ่ายเงินก่อนกำหนด
• ควรหารายได้จากช่องทางใหม่ ๆ 
• ควรมุ่งเน้นไปที่ธุรกิจที่มีส่วนต่างทางกำไรที่มากกว่า
• ปรับเปลี่ยนสินค้าให้ตรงกับความต้องการของตลาด
• ขยายและกระจายขอบข่ายของการขายสินค้าและบริการ
• ปรับเปลี่ยนสินค้าจากสินค้าที่ ‘ควรจะมี’ มาเป็นสิ่งที่ ‘จำเป็นต้องมี’ 

ประเด็นที่ 2: กระแสเงินสด (Cashflow)

ข้อกังวล:

• การชำระเงินที่ช้าลงจากลูกค้า
• การลดลงของกระแสเงินสด
• ค่าใช้จ่ายในการดำเนินงาน (OPEX) สูง
• อัตราการเผาเงินทุนที่สูงขึ้นภายใต้วิกฤติ
• ทำอย่างไรที่จะปรับเปลี่ยนและลดรายจ่ายลง?

แนวทางแก้ไข:

• เจรจาการระดมทุนระหว่างรอบ (Bridge Round) กับ VC (Venture Capital)
• กู้เงินสนับสนุนจากรัฐผ่านทางธนาคาร
• กระตือรือร้นในการเรียกเก็บเงินที่ยังค้างอยู่
• เจรจาต่อรองการชำระเงินกู้ที่มีอยู่กับธนาคาร
• หยุดการว่าจ้างเพิ่มชั่วคราว
• ลดต้นทุนด้านการโฆษณา การใช้จ่าย และเงินเดือน

ประเด็นที่ 3: ต้นทุน (Costs)

ข้องกังวล:

• จะลดต้นทุนอย่างไรไม่ให้กระทบต่อการผลิต?
• ค่าใช้จ่ายในด้านของพนักงานและเทคโนโลยีที่สูง
• จะลดการใช้จ่ายเงินอย่างไรในเมื่อยังมีงานที่ต้องดำเนินต่อให้สำเร็จ?
• จะประหยัดเงินอย่างไรเมื่อค่าใช้จ่ายส่วนมากนั้นคือค่าจ้างของพนักงาน?

แนวทางแก้ไข:

• เจรจาต่อรองค่าเช่า
• เจรจากับผู้ขายเพื่อที่ขอลดราคา
• ลดงบประมาณในการทำ digital marketing
• ตัดการใช้จ่ายที่ไม่สำคัญออก
• หยุดการว่าจ้างเพิ่มชั่วคราว
• การแบ่งจ่ายเงินเดือน
• การเลื่อนการจ่ายเงินเดือน
• การลดเงินเดือนและผลประโยชน์อื่น ๆ ของพนักงานชั่วคราว

ประเด็นที่ 4: พนักงาน (Employees)

ข้อกังวล:

• จะรักษาประสิทธิภาพการทำงานของพนักงานอย่างไรภายใต้มาตรการ work from home?
• พนักงานอาจมองหาตัวเลือกอื่นเนื่องจากความไม่แน่นอนของบริษัทในอนาคต
• กำลังใจของพนักงานลดลงจากการยกเลิกการว่าจ้างและการลดเงินเดือน
• จะสื่อสารกับพนักงานเรื่องการลดค่าใช้จ่ายอย่างไรให้ถูกต้อง?

แนวทางแก้ไข:

• ใช้วิธี work from home สำหรับพนักงานที่ใช้ขนส่งสาธารณะ
• ใช้วิธีการรายงานรายวันเพื่อให้แน่ใจว่าพนักงานที่ work from home นั้นปฏิบัติงานตามหน้าที่
• สื่อสารให้มากที่สุดและพร้อมในการตอบคำถามจากพนักงานอยู่ตลอด
• ใช้มาตรการที่ให้พนักงานที่ไม่ได้แสดงผลงานมากนักนั้นทำงาน 4 วันต่อสัปดาห์

ประเด็นที่ 5: การระดมและผู้ลงทุน (Funding & Investors)

ข้อกังวล:

• ผู้ลงทุนนั้นกำลังเสาะหาสิ่งใหม่ ๆ ในช่วงเวลาวิกฤตินี้หรือไม่?
• VC ไหนที่ยังมีความแข็งแกร่งและเหมาะต่อการลงทุน?
• ควรที่จะระดมทุนจากนักลงทุนที่มีอยู่แล้วหรือไม่ ถึงแม้ว่าจะยังไม่จำเป็นในขณะนี้
• ไม่สามารถคาดการณ์สถานการณ์ทางเศรษฐกิจที่ไม่แน่นอนได้
• นักลุงทุนขอแผนการระยะยาว ซึ่งเราไม่สามารถทำได้ในตอนนี้เนื่องจากสถานการณ์ทางเศรษฐกิจที่ไม่แน่นอน เช่น การวางแผนสถานการณ์ใน 30, 60 และ 90 วัน หรือใน 6, 12 และ 24 เดือน
• ความเชื่อมั่นของนักลงทุนที่ลดลง
• ความล่าช้าในการรับเงินสนับสนุน

แนวทางแก้ไข:

• การพูดคุยแบบ 1 ต่อ 1 กับนักลงทุนเพื่อเพิ่มความมั่นใจและทำความเข้าใจให้ตรงกัน
• แสดงถึงการเตรียมพร้อมและมาตรการในการรับมือต่อวิกฤติ
• เจรจากับนักลงทุนให้มีการระดมทุนในช่วงไตรมาสที่ 3 และไตรมาสที่ 4
• ทางรัฐบาลควรมีมาตรการให้เงินกู้กับธุรกิจที่ประสบปัญหาวิกฤติเศรษฐกิจ

แน่นอนว่าจากวิกฤติการระบาดของ COVID-19 ในครั้งนี้จะนำพวกเราทุกคนเปลี่ยนผ่านเข้าสู่สถานการณ์และสภาพแวดล้อมที่เปลี่ยนไป ดังนั้นข้อกังวลและข้อแนะนำทางด้านบนนั้นเป็นเพียงตัวเลือกให้บริษัทนั้นนำไปปรับใช้กับสถานการณ์ของแต่ละบริษัท อย่างไรก็ตามแต่ ยังคงมีบางคำถามที่ซึ่งใน ณ ขณะนี้ยังคงไม่มีใครให้คำตอบได้ เช่น วิกฤตครั้งนี้จะยาวนานถึงเมื่อไหร่? จะใช้เวลานานเท่าไหร่ถึงจะจัดการทุกอย่างให้กลับสู่สภาพเดิม? และจะจัดการยังไงหากวิกฤติในครั้งนี้นั้นยืดเยื้อมากกว่า 12 เดือน? ดังนั้นการที่บริษัทต่าง ๆ จะทำการตั้งรับเตรียมพร้อมสำหรับผลกระทบที่เลวร้ายที่สุด รวมถึงการวางแผนในระยะยาวไว้ก่อนอาจจะเป็นการดีที่สุดในวิกฤติการณ์เช่นนี้