สารพัดเทคโนโลยีที่ผสานรวมการทำงานบน Web3 อย่าง เมตาเวิร์ส (Metaverse) สามารถนำมาใช้ประโยชน์ในด้าน ‘การศึกษา’ และส่งเสริมให้ทุกคนใช้เป็นเครื่องมือเรียนรู้ได้ตลอดชีวิต และนี่คือประเด็นน่ารู้จากการเสวนาในประเด็น ทำอย่างไรที่จะลดช่องว่างระหว่าง 'การพัฒนาเมตาเวิร์ส' และ 'การสร้างความเท่าเทียมด้านการศึกษา (Bridging the Gap: Metaverse Development and Educational Equity) ซึ่งจัดขึ้นภายในงาน Techsauce Global Summit 2023 ณ ศูนย์การประชุมแห่งชาติสิริกิติ์ ณ วันที่ 17 สิงหาคม 2566 

เนื่องจาก การพัฒนาเมตาเวิร์ส (Metaverse Development) รุดหน้าไปอย่างรวดเร็ว แต่ ความเสมอทางด้านการศึกษา Educational Equity) กลับลดลงจากสถานการณ์โควิด-19 ระบาด กล่าวคือ มีความเหลื่อมล้ำเพิ่มมากขึ้นในสังคม เพื่อเป็นการลดช่องว่างทั้งสองด้าน การนำศักยภาพของ Metaverse มาลดความเหลื่อมล้ำด้านการศึกษา จึงเป็นแนวทางที่น่าสนใจอย่างยิ่ง

สำหรับผู้ร่วมเสวนาในหัวข้อ 'ทำอย่างไรที่จะลดช่องว่างด้าน 'การพัฒนาเมตาเวิร์ส' กับ 'การสร้างความเท่าเทียมด้านการศึกษา' มีดังนี้

• ดร.การดี เลียวไพโรจน์ 
  ประธานเจ้าหน้าที่บริหารด้านอนาคตศาสตร์และสินทรัพย์ดิจิทัล MQDC
• ดร.นนท์ อัครประเสริฐกุล 
  ผู้เชี่ยวชาญอาวุโส ฝ่ายส่งเสริมเมืองอัจฉริยะ สำนักงานส่งเสริมเศรษฐกิจดิจิทัล
• ดร.ศิริศิลป์ กองศิลป์ 
  ผู้ก่อตั้ง Perception บริษัทสตาร์ทอัพที่สร้าง Morpheus เมตาเวิร์สเพื่อการศึกษา
• Sanjay Popli

  ประธานเจ้าหน้าที่บริหาร Cryptomind Advisory รับหน้าที่เป็นผู้ดำเนินการเสวนา

ดร.การดี เลียวไพโรจน์ ประธานเจ้าหน้าที่บริหารด้านอนาคตศาสตร์และสินทรัพย์ดิจิทัล MQDC

• เมตาเวิร์ส (Metaverse) กลายเป็น Buzzword ที่ผู้คนพูดถึงบ่อยครั้ง และสามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้อย่างหลากหลาย เช่นที่ MQDC ทำวิจัยและนำเมตาเวิร์สมาช่วยสร้างความยั่งยืน
  
  
• การลดความเหลื่อมล้ำด้านการศึกษา อย่างแรกคือ ต้องทำให้ทุกคนเข้าถึงข้อมูลข่าวได้ อย่างที่สอง ข้อสอบแบบ One size fits all ที่เป็นอยู่ในระบบการศึกษาแบบ ไม่สามารถใช้ได้กับทุกคน ต้องปรับเปลี่ยนได้ตามความเหมาะสม ในขณะเดียวกัน ข้อมูลที่มีมากมายทำให้คนกลัวที่จะตกข่าว (FOMO: Fear Of Missing Out) สามารถก่อให้เกิดปัญหาสุขภาพจิตตามมา ดังนั้น ต้องมีการพูดคุยเรื่องการดูแลสุขภาพทั้งทางร่างกายและจิตใจร่วมด้วย
  
  
• ในฐานะแม่และทำงานด้านอนาคตศาสตร์ เมตาเวิร์สจะเข้ามาช่วยให้เด็กเข้าถึงการศึกษาได้ง่ายขึ้น แต่หากจะนำเมตาเวิร์สมาใช้ต้องพิจารณาด้านหลักๆ ก่อน เช่น 1) มองเห็นโอกาสอะไรจากการใช้เทคโนโลยี เพราะเมตาเวิร์สเปิดโอกาสให้เราทำอะไรที่ที่ไม่เคยทำมาก่อน หากนำมาใช้กับการศึกษา จะช่วยให้ผู้ฝึกทักษะใหม่มีความเข้าใจมากขึ้นและง่ายขึ้น โดยเฉพาะในกลุ่ม New Gen 2) ปรับใช้ (deploy) เมตาเวิร์สในการสร้างความเปลี่ยนแปลงและช่วยให้สังคมดีขึ้น  เช่นที่ MQDC ต้องการรู้ว่า จะทำให้เราอยู่อย่างยั่งยืนได้อย่างไร ระบบนิเวศ ต้นไม้ ธรรมชาติ ควรเป็นอย่างไรก็สามารถนำเมตาเวิร์สมาสร้างภาพจำลองลักษณะความเป็นอยู่ได้ก่อน
  
  
• 6-7 ปีที่ก่อน ได้รู้จัก Infofed สตาร์ทอัพที่ทำ Virtual Reality โดยจำลองเมืองเก่าอย่างอยุธยาให้อยู่ในรูปแบบ Virtual ทำให้ผู้คนเข้าถึงและเข้าใจบริบทของเมืองง่ายขึ้น จัดเป็นการสร้างคอนเทนต์ที่ช่วยให้สังคมดีขึ้นได้ 
  
  

• 3 เรื่องที่อยากฝากไว้เกี่ยวกับเมตาเวิร์ส 1) อย่าให้เด็กอยู่ในโลกออนไลน์มากเกินไป และการเป็นมนุษย์ (Human) ที่ได้ใช้ชีวิตในโลกความจริงนั้น เป็นสิ่งที่สวยงาม (Beautiful Things) 2) ต้องให้เด็กศึกษาวิธีป้องกันข้อมูลส่วนตัวรั่วไหลในโลกออนไลน์ 3) รัฐบาลควรเข้ามากำกับดูแลการใช้เทคโนโลยีอย่างถูกต้องเหมาะสม เช่น กำหนดมาตรฐานของเทคโนโลยีหรือแพลตฟอร์มที่ดีควรเป็นอย่างไร แพลตฟอร์มที่ปลอดภัยต้องเป็นอย่างไร

ดร.นนท์ อัครประเสริฐกุล ผู้เชี่ยวชาญอาวุโส ฝ่ายส่งเสริมเมืองอัจฉริยะ สำนักงานส่งเสริมเศรษฐกิจดิจิทัล

• เมตาเวิร์สสามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้อย่างหลากหลาย ในด้านส่งเสริมการเรียนรู้ พัฒนาทักษะโดยสร้างเป็นคอมมูนิตี ที่ 1) ส่งเสริมการพัฒนาแรงงาน จากการที่ทุกคนเข้าถึงอินเทอร์เน็ตได้อย่างง่ายดาย ติดต่อสื่อสารได้ และทำให้คนไทยมี Digital Literacy มากขึ้น 2) ผลักดันให้สตาร์ทอัพทำอะไรได้มากขึ้น ช่วยในการสร้างคอมมูนิตี ระดมทุนได้ แมตชิงได้ และ 3) ช่วยให้คนในสังคมเข้าถึงเครื่องมือและทำงานร่วมกันได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น แต่ทั้งหมดต้องเริ่มจากการเข้าถึงโลกออนไลน์ได้อย่างเท่าเทียม จากการมีโครงสร้างพื้นฐานรองรับ

• ในด้านการนำเมตาเวิร์สมาช่วยพัฒนา Smart City และสร้าง Smart People เราสามารถทำให้คนไทยมีความเป็นอยู่ดีขึ้นและเป็น Smart People ได้ เช่น ศรีราชา พื้นที่ที่มีการพัฒนาเป็น Digital Valley แล้วทำให้เทคโนโลยีทำงานร่วมกัน คอนเวอร์เจนซ์กันได้ โดยมีสตาร์ทอัพไทยเข้ามาเป็นส่วนสำคัญในการพัฒนาเทคโนโลยีซึ่งต้องมีจริยธรรม มีความปลอดภัย จากนั้นนำเมตาเวิร์สมาทำ SImulationality ช่วยให้การจำลองภาพการพัฒนา การทดสอบสิ่งที่จะเกิดขึ้นในเมือง ทำได้ก่อนที่จะเกิดขึ้นจริง 

• ต่อไปการทำงาน การเรียน การเล่น ต้องทำจากที่ไหนก็ได้ โดย Gamification จะสามารถเป็นได้ทุกอย่าง เพราะการพัฒนาเกมเพื่อทำให้คนมีประสบการณ์ใหม่ๆ ออกแบบได้หลายด้าน ใช้เชื่อมต่อผู้คนจากสถานที่ต่างๆ ใช้พัฒนาการศึกษาได้ และถ้าให้ผู้เรียนเรียนผ่าน Gamification จะทำให้คนเข้าถึงการศึกษาได้ง่ายขึ้น มากขึ้น และสามารถนำมาปฏิวัติการศึกษาได้อีกด้วย

ดร.ศิริศิลป์ กองศิลป์ ผู้ก่อตั้ง Perception บริษัทสตาร์ทอัพที่สร้าง Morpheus เมตาเวิร์สเพื่อการศึกษา 

• ถ้าย้อนไปดู 15 ปีที่แล้ว ของใช้ในชีวิตประจำวันที่ทำให้ว้าวได้ก็คือ ‘ปาล์ม’ ยุคนี้มีอินเทอร์เน็ต มี ‘เมตาเวิร์ส’ ที่นำมาสร้างสภาพแวดล้อมได้อย่างหลากหลายและทำให้คนว้าว

• เมตาเวิร์สช่วยให้ผู้เรียนเข้าถึงการศึกษาและเรียนดีขึ้นได้ โดยใช้เป็นเครื่องมือ Simulate ในการจำลองสภาพแวดล้อมเพื่อส่งเสริมการเรียนรู้

• เทคโนโลยี Web3 ที่นำมาพัฒนาเป็น Metaverse ทำให้ทุกคนสามารถทำงานร่วมกัน ใช้ชีวิตแบบ Virtual ในสภาพแวดล้อมเดียวกัน และ Interact กันได้ โดยวัยทำงานสามารถเติมความรู้ สร้างคอนเน็กชัน หาเพื่อนใหม่ได้ด้วยเมตาเวิร์ส 

• อีกด้านหนึ่งคือ การดื่มด่ำ (Immersiveness) ไปกับเทคโนโลยีเมตาเวิร์ส จากที่ Morpheus ทำงานกับทางโรมาเนีย แอฟริกาใต้ โดยนำข้อมูลทางประวัติศาสตร์มาทำ National Artifact ช่วยให้ผู้คนเข้าใจและดื่มดำไปกับเรื่องราวทางประวัติศาสตร์ชองประเทศต่างๆ มากขึ้น

• ‘ประสบการณ์’ คือสิ่งสำคัญที่ได้จากเมตาเวิร์ส หากนำมาใช้ในด้านการศึกษา เช่น ทำเกมในเมตาเวิร์ส เปลี่ยนการสอบปลายภาคแบบเดิมๆ เป็นแบบ Play Test เด็กก็จะทำข้อสอบสนุกขึ้น และเป็นการสร้างประสบการณ์ให้เด็กซึ่งสอดคล้องไปกับเทคโนโลยีที่พัฒนาไปอย่างรวดเร็วแบบเหนือคำบรรยาย (Hype)